W ostatnich dniach media donoszą o „tajemniczej chorobie” u dzieci oraz o jej związku z infekcją COVID-19. Opisywane są przypadki z objawami przypominającymi chorobę Kawasakiego. Doniesienia o takim przebiegu u dzieci spływają z Włoch, Wielkiej Brytanii, Francji, Hiszpani oraz Stanów Zjednoczonych.

Czym jest choroba Kawasakiego?

Choroba Kawasakiego jest ostrą chorobą zapalną obejmującą małe i średnie naczynia, ze zwiększonym ryzykiem objęcia naczyń wieńcowych. Mimo, że choroba po raz pierwszy została opisana w 1967 roku, to nadal nie wiadomo jaka jest przyczyna jej występowania. Chorują na nią najczęściej zdrowe dotychczas dzieci poniżej 5 roku życia. Zachorowania występują sezonowo, częściej w okresach wiosennym oraz jesiennym. Uznaje się, że choroba Kawasakiego może być nieprawidłową odpowiedzią układu immunologicznego, następującą po przebytej wcześniej infekcji dróg oddechowych lub innym czynniku sprawczym, ale przeprowadzone do tej pory badania nie były rozstrzygające.

Jakie są objawy?

Objawami choroby, które wchodzą w kryteria diagnostyczne choroby Kawasakiego są przede wszystkim:

– utrzymującą się wysoka gorączka, trwająca co najmniej 5 dni,

– obustronne, nieropne zapalenie spojówek

– zmiany na śluzówkach górnych dróg oddechowych w tym: zaczerwienione gardło, czerwone, rozpulchnione i pękające wargi, oraz tzw. „malinowy język”

– powiększenie węzłów chłonnych szyjnych, niezwiązane z infekcją bakteryjną górnych dróg oddechowych

– polimorficzna wysypka ze zmianami rumieniowymi na skórze dłoni i stóp oraz charakterystyczne złuszczanie się naskórka wokół paznokci palców

Co najbardziej niepokoi w przebiegu choroby Kawasakiego?

Najbardziej niepokojącym objawem jest objęcie naczyń wieńcowych serca, czego powikłaniem jest powstawanie tętniaków naczyń wieńcowych i związanych z tym trwałych konsekwencji na wydolność serca. Prawidłowe oraz szybkie włączenie leczenia choroby Kawasakiego znacznie redukuje ryzyko powikłań, w tym ryzyko wystąpienia tętniaków naczyń wieńcowych.

Na czym polega leczenie?

Terapia ma na celu supresję nieprawidłowej odpowiedzi zapalnej układu immunologicznego oraz leczenie przeciwpłytkowe. Polega na podawaniu dożylnym immunoglobulin oraz doustnym podawaniu kwasu acetylosalicylowego (czyli aspiryny). W ciężkich przebiegach podawane są również dożylne steroidy.

Jaki ma związek choroba Kawaskiego i choroba COVID-19?

W opublikowanej 13 maja 2020 w Lancecie pracy, włoscy lekarze ze Szpitala w Bergamo opisują nagłe wystąpienie dużej ilości dzieci zgłaszających się do szpitala z objawami choroby przebiegającej jak choroba Kawasakiego. Badacze wskazują, że przez 5 lat (od stycznia 2015 roku do lutego 2020 roku) w ich Szpitalu leczono 19 pacjentów z chorobą Kawasakiego, natomiast obecnie w trakcie panującej pandemii (od 18 lutego do 20 kwietnia 2020 roku) leczono już 10 pacjentów z objawami choroby Kawasakiego.

Badacze wskazują, że krótko po rozpoczęciu się epidemii koronawirusa w regionie Bergamo we Włoszech, doszło do 30-krotnego wzrostu zachorowalności na chorobę podobną do zespołu Kawasakiego. Wszystkie dzieci opisane od lutego miały udowodnioną odpowiedź immunologiczną na wirusa SARS-CoV-2 (dodatnie przeciwciała).

Dlaczego mówimy o chorobie podobnej do Choroby Kawasakiego, a nie wprost o chorobie Kawasakiego?

W opublikowanej 15 maja „Szybkiej Ocenie Ryzyka” wydanej przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) czytamy o Pediatrycznej Wieloukładowej Chorobie Zapalnej o możliwym związku z zakażeniem SARS-Cov2 (Paediatric Multisystem Inflammatory Syndrome (PMIS-TS)).

W publikacji tej opisano 230 przypadków zgłoszonych w Europie o przebiegu podobnym do choroby Kawasakiego, w tym jedynie 2 zgony. W opisywanej grupie pacjentów, dzieci są starsze niż opisywane do tej pory z klasyczną chorobą Kawasakiego. Obecnie obserwuje się więcej przypadków o cięższym przebiegu, wymagających intensywnego leczenia. Związek pomiędzy wystąpieniem Pediatrycznej Wieloukładowej Choroby Zapalnej, a COVID-19 jest bardzo prawdopodobny, ale wymaga dalszych badań.

Pozytyw na koniec

Wśród wszystkich potwierdzonych przypadków COVID-19 w Europie, jedynie 2,1% stanowiły dzieci do 14 roku życia. Infekcja COVID-19 u dzieci przebiega najczęściej łagodnie i bezobjawowo. Opisywane przypadki Wieloukładowej Choroby Zapalnej są pojedynczymi przypadkami. Zwracają nam one uwagę na to, że w ogólnej populacji są osoby z predyspozycjami do innego przebiegu zachorowania. Wciąż nie wiemy dlaczego część dzieci zachoruje na Chorobę Kawasakiego czy Wieloukładową Chorobę Zapalną. Nie mogąc przewidzieć, które dzieci są predysponowane, pozostaje nam jedynie szybkie i prawidłowe leczenie. Ważny jest tutaj dobry kontakt pomiędzy rodzicami chorego dziecka oraz lekarzami, aby nie dochodziło do opóźnień w rozpoznaniu i podjęciu odpowiedniego leczenia, które w znacznym stopniu niweluje ryzyko powikłań.

Bibliografia

1. https://tvn24.pl/swiat/koronawirus-w-usa-coraz-wiecej-przypadkow-tajemniczej-choroby-u-dzieci-4583479

2. https://fakty.interia.pl/raporty/raport-koronawirus-chiny/aktualnosci/news-who-bada-zwiazek-koronawirusa-z-tajemniczym-syndromem-u-dzie,nId,4497751

3. Nowa wieloukładowa choroba zapalna u dzieci o możliwym związku z zakażeniem SARS-CoV-2, dr n. med. Magdalena Okarska-Napierała, dr hab. n. med. Ernest Kuchar, Medycyna Praktyczna

4. Shekerdemian LS, Mahmood NR, Wolfe KK, et al. Characteristics and Outcomes of Children With Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Infection Admitted to US and Canadian Pediatric Intensive Care Units. JAMA Pediatr. Published online May 11, 2020. doi:10.1001/jamapediatrics.2020.1948

5. An outbreak of severe Kawasaki-like disease at the Italian epicentre of the SARS-CoV-2 epidemic: an observational cohort study. Lucio Verdoni, Angelo Mazza, Annalisa Gervasoni, Laura Martelli, Maurizio Ruggeri, Matteo Ciuffreda, Ezio Bonanomi, Lorenzo D’Antiga, The Lancet Published online May 13, 2020

6. Kawasaki-like disease: emerging complication during theCOVID-19 pandemic, *Russell M Viner, Elizabeth Whittaker, The Lancet Published online May 13, 2020

7. Shekerdemian LS, Mahmood NR, Wolfe KK, et al. Characteristics and Outcomes of Children With Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Infection Admitted to US and Canadian Pediatric Intensive Care Units. JAMA Pediatr. Published online May 11, 2020. doi:10.1001/jamapediatrics.2020.1948

8. European Centre for Disease Prevention and Control. Paediatric inflammatory multisystem syndrome and SARS-CoV-2 infection in children – 15 May 2020. ECDC: Stockholm; 2020.