Metabolizmem nazywamy szereg procesów, mających na celu do przetwarzanie i wykorzystywanie potrzebnej do życia energii w organizmie. Do takich procesów należą: oddychanie, trawienie i przyswajanie pokarmu, regulacja temperatury ciała i ciśnienia krwi, praca mięśni i pozostałych narządów, a także mechanizmy zachodzące wewnątrz naszych komórek. Zaburzenia metaboliczne w każdym z tych elementów prowadzą do upośledzenia pracy całego organizmu. Czynniki wpływające na metabolizm to geny, tryb życia (dieta i aktywność fizyczna), a także kompozycja mikrobiomu jelitowego.
Aby nasz organizm funkcjonował prawidłowo, potrzebuje wielu substancji odżywczych dostarczonych z zewnątrz. Obróbka oraz przyswajanie tych substancji zachodzi w układzie pokarmowym, przy udziale bakterii tworzących mikrobiom jelitowy. Bakterie jelitowe odgrywają kluczową rolę we wchłanianiu i przetwarzaniu składników odżywczych. Dzięki nim organizm zaopatrzony jest w niezbędne dla naszego ciała paliwo oraz substancje, biorące udział w szeregu procesów metabolicznych. Bakterie mogą wpływać na nasze zdrowie zarówno pozytywnie, jak i negatywnie, w zależności od składu mikrobiomu.
Prawidłowa liczba i proporcja między różnymi gatunkami bakterii w jelitach reguluje przepuszczalność błony śluzowej jelit, ich motorykę, funkcje i wpływa na metabolizm całego ciała. Bakterie jelitowe pełnią w naszym organizmie wiele istotnych funkcji. Umożliwiają między innymi powstanie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych jak np. octany, propioniany i maślany, które z kolei stanowią źródło energii dla enterocytów – komórek jelita. Bakterie mikrobiomu biorą udział w syntezie witamin z grupy B (B1, B6 i B12) i K, biotyny i kwasu foliowego oraz ułatwiają absorpcję jonów wapnia, żelaza i magnezu, regulując gospodarkę mineralną organizmu.
Wykazano istotne różnice w składzie mikrobiomu osób szczupłych i otyłych. W przypadku nadmiernej masy ciała, w jelicie występuje większa ilość bakterii z rodzaju Firmicutes, które są wstanie pozyskiwać duże ilości energii z produktów nieprzyswajalnych w normalnych warunkach, np. z błonnika. W ostatnich latach szczególną uwagę zwrócono na rolę mikroflory jelitowej w powstawaniu chorób cywilizacyjnych, takich jak otyłość, miażdżyca i cukrzyca typu 2.
Do czynników zaburzających skład mikroflory jelitowej należą:
- infekcje wirusowe oraz bakteryjne przewodu pokarmowego,
- leki przeciwzapalne,
- terapie antybiotykowe,
- leczenie onkologiczne,
- nieprawidłowy sposób żywienia,
- brak ruchu,
- przewlekły stres.
Korzystny wpływ na mikrobiom jelitowy ma przyjmowanie odpowiednich probiotyków, a także stosowanie właściwej diety. Bardzo duże znaczenie dla metabolizmu bakterii oraz całego organizmu ma odpowiednia podaż błonnika. Stanowi on pokarm dla naszych bakterii, pomaga regulować motorykę jelit, a także usuwać zbędne produkty przemiany materii. Najistotniejszą rzeczą jest jednak trwała zmiana stylu życia, inwestycja w ruch, zdrowe odżywianie i utrzymywanie mikrobiomu jelitowego w odpowiedniej równowadze.
Bibliografia:
