Obecnie wiele osób zmaga się z problemami dermatologicznymi. Powszechne przypadłości, takie jak trądzik czy choroby zapalne skóry, stanowią problem nie tylko estetyczny, ale również kliniczny. Dodatkowo leczenie ich jest bardzo trudne, a objawy często nawracają. Czy stan naszej skóry jest tak naprawdę odzwierciedleniem stanu naszych jelit? Czy jesteśmy u progu przełomu terapii chorób dermatologicznych? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w poniższym wpisie. 

Co ma piernik do wiatraka…

Chciało by się powiedzieć słysząc o tym założeniu. Skóra i jelita wydają się przecież być ze sobą zupełnie nie związane, ale okazuje się, że jest między nimi więcej połączeń niż przypuszczaliśmy. Koncepcja gut-brain-skin axis, czyli niewyjaśnionej dotąd zależności pomiędzy stresem emocjonalnym-stanem jelit i stanem skóry, wspomniana została po raz pierwszy w 1930 r. Niestety popularyzacja antybiotykoterapii spowodowała, że nieco o niej zapomniano. W dobie antybiotykoodporności, kiedy szukamy alternatywnych i bardziej przyczynowych rozwiązań wydaje się niezwykle obiecującą strategią. 

Jak więc to działa?

Bakterie jelitowe codziennie generują ogromne ilości substancji, które za sprawą bardzo cienkiej i doskonale ukrwionej śluzówki jelit, łatwo dostają się do krwi, a następnie oddalonych organów, w tym skóry. W sytuacji naruszenia integralności jelit mogą się tam też dostawać toksyny bakteryjne i inne substancje, mogące nadmiernie, niezdrowo pobudzać układ odpornościowy. Substancje te mogą kumulować się w skórze i niszczyć jej barierę chroniącą przed patogenami. Udowodniono, że niektóre metabolity bakteryjne, na przykład bakterii Clostridium difficile, powodującej biegunkę po-antybiotykową, odpowiedzialne są za zaburzenie metabolizmu naszej skóry i produkcji keratyny. Nie znamy jeszcze pełnego mechanizmu, ponieważ współdziała tutaj bardzo wiele czynników. Istotny jest także poziom insuliny i glukozy we krwi (dieta bez cukru o niskim ładunku glikemicznym), niedobór niektórych witamin i hormony dostarczane ze środowiska.  Wiemy też, że suplementacja niektórych szczepów probiotycznych może przynieść korzystne efekty w terapii niektórych schorzeń dermatologicznych. 

Zmiany alergiczne

Żyjemy w mocno zhigienizowanym społeczeństwie (co czasem ma swoje zalety – Coronavirus), ale też w większym stopniu naraża nas na rozwijanie chorób alergicznych. Skład mikrobiomu jelitowego może odgrywać ważną rolę w patogenezie alergii, ponieważ wpływa na kształtowanie układu odpornościowego. Użycie probiotyków okazuje  się korzystne w prewencji i leczeniu niektórych chorób alergicznych. Obecnie prowadzi się wiele badań, mających na celu ocenę wpływu podawania probiotyków na przeciwdziałanie atopii (AZS), a ich wyniki są bardzo obiecujące. Udało się także wyselekcjonować szczepy, które w pewien sposób zabezpieczają przed uruchomieniem kaskady alergicznej i zmian atopowych. Są to między innymi: Lactococcus lactis W58, Bifidobacterium lactis W52, Bifidobacterium bifidum W23. 

Zmiany trądzikowe

Początkowo sądzono, że to bakterie znajdujące się na powierzchni skóry są odpowiedzialne za jej stan i wystąpienie trądziku. Sprawa okazuje się jednak dużo bardziej skomplikowana. Wszystko wskazuje na to, że to bakterie jelitowe mają wpływ na to, jakie szczepy bakterii zamieszkają na powierzchni naszej skóry i na jej zdolności obronne. Pojawiają się publikacje badające wpływ probiotykoterapii na leczenie trądziku,  w porównaniu z standardową terapią antybiotykową. W jednym z badań suplementacja wyselekcjonowanymi szczepami probiotycznymi okazała się równie skuteczna, jak terapia antybiotykiem (minocykliną), a w kolejnym nawet skuteczniejsza. Są to jeszcze pionierskie badania na małych grupach uczestników, ale terapia nie wykazywała skutków ubocznych, co może zachęcić środowisko medyczne, aby sięgać po to rozwiązanie. 

Insulina – mikrobiom – trądzik

Dieta zachodnia, czyli wszechobecnie opisywana i znana badaczom Western diet (wysokocukrowa i bogata w niezdrowe tłuszcze), powoduje trądzik. Ale jak dokładnie to działa? Wcześniej sądzono, że to syntetyczne dodatki do żywności i niedobory, jakie ta dieta powoduje, odpowiedzialne są za taki stan rzeczy. Okazuje się jednak, że i tutaj najważniejsze są bakterie. Tego typu dieta bardzo skutecznie podwyższa poziom glukozy i insuliny we krwi, a to z kolei wpływa na namnażanie specyficznych szczepów bakteryjnych w jelitach. W dużym uproszczeniu: bakterie te generują wiele niepożądanych substancji, które po przedostaniu się do krwi wędrują do skóry i powodują objawy.

Badając mikrobiom człowieka i poszczególne szczepy probiotyczne odkrywamy coraz więcej tajemnic. Jak się okazuje, odpowiednio dobrana probiotykoterapia może też okazać się skuteczną strategia w terapii schorzeń dermatologicznych, o różnym podłożu. Pamiętajmy jednak, że nie wszystkie szczepy probiotyczne będą pomocne akurat przy tym problemie. Aby taka interwencja była bezpieczna i skuteczna, należy skontaktować się ze specjalistą, który dobierze odpowiedni preparat. Ważne jest też, by wprowadzić modyfikacje stylu życia, w szczególności zdrową dietę, aby podtrzymać i dodatkowo wspomóc działanie dobroczynnych bakterii. 

 

Bibliografia:

• Microorganisms.2019Nov;7(11):550.TheSkinandGutMicrobiomeand Its RoleinCommonDermatologicConditionsSamanthaR.Ellis,1,2MimiNguyen,3AlexandraR.Vaughn,2ManishaNotay,2WaqasA.Burney,2,4SimranSandhu,3andRajaK.Sivamani
• JH Stokes, DH Pillsbury, Arch. Dermatol. Syphilol. 1930, 22, 962
• ExpDermatol. 2019 Nov;28(11):1210-1218. doi: 10.1111/exd.14016. Epub2019 Aug28. Targetingthe gut-skin axis-Probioticsas newtoolsfor skin disordermanagement?SzántóM1, DózsaA2, Antal D1, SzabóK3,4, KeményL3,4, Bai P
• Bifidobacteriumfermentedmilkand galacto-oligosaccharidesleadto improvedskin healthby decreasingphenolsproductionby gutmicrobiotaKMiyazaki, N Masuoka, M Kano, R Iizuka-BeneficialMicrobes, 2014
• Epidemiology. 2012 May;23(3):402-14. doi: 10.1097/EDE.0b013e31824d5da2.Probiotics supplementation during pregnancy or infancy for the prevention of atopic dermatitis: a meta-analysis.PelucchiC1, ChatenoudL, TuratiF, GaleoneC, MojaL, Bach JF, La VecchiaC.
• Allergy. 2009 Sep;64(9):1349-58. The effects of selected probiotic strains on the development of eczema (the PandA study). Niers L1, Martín R, Rijkers G, Sengers F, Timmerman H, van Uden N, Smidt H, Kimpen J, Hoekstra M.
• Jung GW, Tse JE, Guiha I et al Prospective, randomized, openlabel trial comparing the safety, efficacy, and tolerability of an acne treatment regimen with and without a probiotic suplement and minocycline in subjects with mild to moderate acne J Cutan Med Surg 2013 17 114 2
• Fabbrocini G, Bertona M, Picazo O et al. Supplementation withLactobacillus rhamnosusSP1 normalises skin expression of genesimplicated in insulin signalling and improves adult acne. BenefMicrobes 2016; 7:625–30.
• J Yan, JW Herzog, K Tsang, CA Brennan, MA Bower, WS Garrett, BR Sartor, AO Aliprantis, JF Charles, Proc. Natl. Acad. Sci. USA.2016, 113, E7554.
• Linking diet to acne metabolomics, inflammation, and comedogenesis: an update.MelnikBC.Clin CosmetInvestigDermatol. 2015 Jul 15;8:371-88.